فاطمه شعبانی: قصه مشارکتهای مردمی در مدارس و به طبع آن قبوض آب، برق و گاز جزو بحث‌هایی است که خصوصا با سردشدن هوا و گذشتن ۱-۲ ماه از سال تحصیلی داغ می‌شود.قبل از شروع سال تحصیلی رسانه‌ها اعلام می‌کنند مدارس دولتی نباید از والدین پولی دریافت کنند،اما مدارس برای تامین مخارجشان از جمله پرداخت قبوض دست کمک به سوی خانواده‌ها دراز می‌کنند درحالیکه اعلام می‌شود برق، آب و گاز مدارس رایگان است؛ این قصه تکراری هرساله والدین و مسئولین در مدارس دولتی است.
«زهرا مظفر» مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش درباره این موضوع می‌گوید: «مشارکت در مدارس دولتی اختیاری است، اما الزامی نیست؟! و ضمنا، چون خیلی از مدارس تراکمشان با انشعابشان همخوانی ندارد به دلیل این عدم همخوانی رایگان بودن آب، برق، گاز شامل حال آنها نمی‌شود.»
لطفا درباره رایگان بودن آب، برق و گاز مدارس توضیح دهید ؟اگر صحت دارد پس جریان قبوضی که برای مدارس صادر می شود چیست؟
در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ بند میم تبصره ۶ قید شده است: کلیه واحدهای آموزشی دولتی درصورت رعایت الگوی مصرف از پرداخت هزینه‌های آب، برق وگاز معاف هستند؛ بعد از اینکه این قانون تصویب و ابلاغ شد یک تفاهم نامه‌ای بین وزارتخانه‌های نفت، نیرو، آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه منعقد و تا سقف ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه برای پرداخت هزینه‌های واحد انرژی مدارس پیش بینی شد. منتها آموزش و پرورش پیرو این تفاهم نامه، یک نامه دستورالعمل اجرایی که هم سازمان برنامه بودجه و هم آموزش و پرورش و وزارت نفت در آن دخالت و ملاحضه کردند، تنظیم و به مدارس ابلاغ کرد. مدارس براساس نوع مصرفشان در فصول گرم و سرد سال به چند اقلیم گرمسیر و سردسیر تقسیم شدند و درواقع برمبنای آن تقسیمات و استان‌ها تعریف شدند که چه استان‌هایی در چه اقلیمی و چه میزان از این حاملان انرژی مورد تخفیف در مدارس قرار می‌گیرند یا معاف می‌شوند.
درحالیکه عملا این اتفاق نمی افتد و برای مدارس قبض می آید و گاهی تهدید به قطع می شوند، چرا؟
تا زمانی که مدارس دولتی (صرفا مدارس دولتی) الگوی مصرف را رعایت کنند فیش آب، برق و گازشان از طرف دولت پرداخت می‌شود و رایگان است،اما اگر الگوی مصرف را رعایت نکنند، این امتیاز شامل حال آنها نمی‌شود. این هم به این دلیل برنامه ریزی شده که به هرحال آنجا یک مکان دولتی است و باید افراد و عواملی که مسئول هستند درکاهش مصرف دقت کنند نه اینکه صرفا، چون رایگان است خدای نکرده الگوی مصرف را رعایت نکنند. به همین دلیل مدارسی که این الگوی مصرف را ندارند شامل حالشان نمی‌شود و باید هزینه‌ها را خودشان پرداخت کنند. اینجا یک اشکال وجود دارد که وزارت آموزش و پرورش با همکاری ۲ وزارتخانه دیگر در صدد حل آن هستند، تعدادی از مدارس انشعابات آب و گازشان را در زمانی گرفته اند که تراکم دانش آموزی مثلا ۱۰۰-۲۰۰ نفر بوده است و به مرور در سال‌های بعد آمار آنها افزایش پیدا کرده است؛ گاهی مدرسه‌ای که انشعابش برمبنای ۱۰۰-۲۰۰ دانش آموز گرفته شده است، الان ۴۰۰ دانش آموز دارد و عملا از الگوی مصرفش کمتر مصرف می‌کند، اما چون انشعابش برای ۱۰۰-۲۰۰ نفر است، اما الان ۴۰۰ دانش آموز دارد، قطعا مقدار مصرفش بالا می‌رود و انشعاب پاسخگوی نیاز این تعداد نیست؛ به زبان ساده خیلی از مدارس تراکمشان با انشعابشان همخوانی ندارد ،به دلیل این عدم همخوانی رایگان بودن شامل حال آنها نمی‌شود. البته آموزش و پرورش دنبال حل این مشکل است تا مدارس انشعاب‌ها را مطابق تراکم جمعیت تغییر بدهند و ان شاالله رایگان بودن پرداخت قبوض شامل حال مدارس بیشتری شود. ضمن اینکه فرهنگ الگوی مصرف مناسب را هم در بین خانواده ها، هم دانش آموزان و هم مکان‌های اداری و مدارس به نحو احسن ترویج و فرهنگسازی شود.
الگوی مصرف طبق چه استانداردی است؟ هدررفت انرژی مدرسه تازه ساز با مدرسه قدیمی قابل قیاس نیست و نمی شود برایشان الگوی مصرف یکسان در نظر گرفت؟
بله، مدارس نوساز این هدررفت انرژی را ندارند و قطعا شامل حالشان می‌شود، اما مشکلاتی که شما برشمردید باعث شده که رایگان بودن شامل حال بعضی از مدارس نشود! وضعیت فیزیکی یا انشعابات مدرسه که متناسب با تراکم دانش آموزان فعلی نیست، اینجا باید مدرسه برای تغییر انشعاب اقدام کند. این‌ها راه‌هایی است که باید مدارس ما بروند تا از این تامین اعتباری که در زمینه رایگان بودن آب و برق وگاز شده است، استفاده کنند. به هرحال آموزش و پرورش دنبال این است که این مشکلات را حل کند. در بودجه هم ۱۰۰ میلیارد تومان برای مدارس دولتی معافیت درنظر گرفته شده که ۶۰ میلیارد تومانش صرفا معافیت برای گاز است، در واقع مدارس می‌توانند از این برخوردار شوند. ان شاالله بتوانیم مشکلات مدارس را مرتفع کنیم و بتوانیم این ۱۰۰ میلیاردتومان بودجه تخصیص داده شده را جذب کنیم. متاسفانه با این مشکلاتی که عرض کردم هنوز این امکان به وجود نیامده که ما بتوانیم این ۱۰۰ میلیارد را جذب کنیم.
آیا به مدیران و مسئولین واحدهای آموزشی در زمینه صرفه جویی آموزشهای لازم داده شده است ؟
در بخشنامه ای که تنظیم و ابلاغ شده است همه راه های آموزشی و کارهایی را که باید انجام بدهند تا از هدررفت انرژی پیشگیری شود، قید شده و در دستور کار مدارس قرار گرفته است.
نمی شود اگر مصرف از حد استاندارد بیشتر شد، فقط این مقدار اضافه را پرداخت کنند و الباقی شامل رایگان بودن شود؟
ما در کشور ۱۱۰ هزار مدرسه داریم، تفکیک این کار واقعا کار سختی است و این امکان وجود ندارد، اما آموزش و پرورش تلاش می‌کند تا حداکثر جذب اعتبار را داشته باشد. ما در صدد حل مشکلاتی هستیم که در این ۱-۲ سال اخیر شناسایی شده اند و خوشبختانه بین این ۳ وزارتخانه همکاری وجود دارد که ان شاالله به مرور زمان تمام مشکلات مرتفع شود.
مشارکتهای مردمی هم جزو موضوعاتی است که غالبا مورد بحث والدین است، چون در رسانه ها اعلام می شود دریافت پول از والدین غیرقانونی است، اما مدارس به دلیل عدم پرداخت سرانه نیاز مالی دارند، لطفا پاسخ دهید مشارکت قانونی یا غیر قانونی است؟
مشارکتهای مردمی غیر قانونی نیست، بلکه مشارکت در مدارس دولتی اختیاری است، اما الزامی نیست، اما ما به مدارس بخشنامه کردیم، هنگام ثبت نام نباید هیچ وجهی جز هزینه بیمه و کتاب از خانواده‌ها گرفته شود، چون یک خانواده ۲-۳ دانش آموز دارد، برای اینکه دانش آموزی محروم از تحصیل و دچار استرس و نگرانی نشود و امنیت و آسایش خانواده‌ها خدشه دار نشود بنابراین تصمیم گرفته شد که هزینه ای هم جز مواردی که اشاره کردم از خانواده ها دریافت نگردد. اما پس از اینکه مدرسه بازگشایی شد و انجمن اولیا مربیان شکل گرفت، رئیس انجمن با توجه به مخارجی که مدرسه دارد، می‌توانند مصارف و مخارج مدرسه را با اولیا مطرح وآن‌ها را توجیه و درخواست مشارکت اختیاری کند. به هرحال ما توصیه مان این است با توجه به مسائل اقتصادی و اینکه آموزش و پرورش نتوانسته سرانه دانش آموزی را به نحو احسن پرداخت کند، قطعا ما به مشارکت اولیا نیازمندیم. توصیه می‌کنیم خانواده‌های محترم اگر قرار است کار خیری انجام بدهند که قطعا باقیات و صالحات است، به صورت اختیاری مشارکت کنند. به هرحال همانطور که فرزندان ما نیاز به آب و غذا و پوشاک دارند و والدین ملزم به تهیه شان هستند، تحصیل بچه‌ها هم گرچه طبق قانون رایگان است، اما این برای زمانی است که کشور دچار بحران اقتصادی نباشد و ما بتوانیم همه سرانه‌ها را به حساب مدارس واریز کنیم؛ والدین اگر بیایند از صورت حساب مدارس گزارش بگیرند که آموزش و پرورش توان پرداخت سرانه را ندارد و بودجه‌ای در این رابطه بهش اختصاص پیدا نکرده است قطعا با استقبال بیشتری به مدارس کمک می‌کنند.
قبول دارید این قضیه درست اطلاع رسانی نمی شود؟
به نظر من انجمن اولیا و مربیان نقش بسیار مهمی در مدارس دارند، اگر مدیر کارنامه مالی شفاف از وضعیت مالی و مخارج مدرسه درست کند و رئیس انجمن هم این چیزها را به طور شفاف به والدین توضیح دهد، چون اعضای انجمن از خود اولیا هستند و می دانند شفاف است و خدای نکرده اغماضی وجود ندارد، قطعا می پذیرند که اگر آنها مشارکت نکنند امورات مدرسه نمی گذرد. آموزش پرورش به دلیل گستردگی خانواده شرایطش نسبت به سایر دستگاهها متفاوت است، از همه والدین تشکر می کنیم بابت همکاری و خواهش می کنیم همچنان به کمکهایشان ادامه بدهند و آموزش و پرورش را تنها نگذارند.
